Vrijwel iedereen met niet-aangeboren hersenletsel is gevoelig voor prikkels. De mate waarin varieert per persoon en ook de gevoeligheid voor de diverse soorten prikkels verschilt. Hoe zit dat nu precies met prikkels en NAH? En hoe kan iemand met NAH het beste omgaan met zijn of haar prikkelgevoeligheid? Brigit Stap, ambulant begeleider bij Zozijn - Op Pad, geeft uitleg vanuit de praktijk. "Grofweg kun je twee soorten prikkels onderscheiden", begint Brigit. "Dat zijn zintuiglijke prikkels en cognitieve prikkels. Denk bij zintuiglijke prikkels vooral aan geluid en licht. Maar ook geur: sommige mensen met NAH hebben zo'n sterk reukvermogen dat ze onwel worden van bepaalde geuren. Voor weer anderen kan aanraking een te sterke prikkel zijn."
En cognitieve prikkels? "Dat is eigenlijk alle informatie die binnenkomt. Bijvoorbeeld iemand die tegen je praat. En al helemaal als iemand in een gezelschap, bijvoorbeeld een verjaardagsfeest, met je praat. Voor veel mensen met NAH zijn dat echt te veel prikkels." Vaak gaat het om een mix van zintuiglijke en cognitieve prikkels, waardoor iemand met NAH van slag kan raken. "Het genoemde verjaardagsfeest is een bekend voorbeeld daarvan: veel cognitieve prikkels en veel geluid", illustreert Brigit.
Prikkelgevoeligheid door NAH is veelal het gevolg van beschadigde filters in de hersenen, waardoor alle prikkels binnenkomen en de hersenen ook al die prikkels willen verwerken. De mate van prikkelgevoeligheid varieert per individu. Zo ook welke soorten prikkels het meest verstorend werken. "Geen enkel persoon met NAH is hetzelfde", zegt Brigit. "Maar vrijwel iedereen met NAH is prikkelgevoelig en bij deze mensen zie je eigenlijk altijd gevoeligheid voor cognitieve prikkels, vaak gecombineerd met gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels.
Wat gebeurt er met iemand met NAH die overprikkeld raakt? "Iemand raakt dan zwaar vermoeid, het stressniveau gaat omhoog, iemand kan zelfs onwel worden en het lukt niet meer om het dagelijks leven goed te organiseren. Na hersenletsel is het brein al moe ten gevolge van de schade in de hersenen. Iemand begint dus de dag al met een achterstand door hersenvermoeidheid. Overprikkeling doet er nog een schepje bovenop", schetst Brigit. Lees het volledige artikel op de website van ZozIjn – Op Pad.
Nog meer duidelijke informatie over overprikkeling lees je ook op de website van Zozijn – Op Pad; Lees de uitleg van deskundige hersenletsel Hans van Dam over prikkelgevoeligheid als gevolg van hersenletsel. En lees het interview met Rolf Hartemink, die extreem prikkelgevoelig is door zijn niet-aangeboren hersenletsel.
