Stallen uitmesten, hooi wegvegen en paarden opzadelen voor kinderen die rijles krijgen. Op manege Veldt in het Noord-Hollandse dorp Wormer maken mensen met een verstandelijke beperking zich op allerlei manieren nuttig. De bijzondere dagbesteding is een initiatief van Mary van de Bijl, activiteitenbegeleidster bij Prinsenstichting. ‘Er is hier zoveel te doen, onze cliënten kunnen op allerlei manieren hun kwaliteiten inzetten.’
‘Paarden zijn lief’, zegt Lucas (54). ‘Ik houd ervan om met ze te knuffelen. Maar ik werk ook hard, hoor. Ik heb net een stal uitgemest van een paard dat ziek is geweest. De stal moest helemaal ontsmet, een hele klus. Voor ik op deze manege kwam werkte ik bij een kringloopwinkel. Dat werd een beetje te zwaar voor me. Ik ben geen 18 meer. Nee hoor, stallen uitmesten is niet zwaar, dat valt reuze mee.’
Teveel binnen
Begeleidster Mary van de Bijl werkte voorheen op een andere dagbesteding van de Prinsenstichting. De ruimte waarin ze met haar cliënten zat bestond uit twee lokalen. Ze deed er leuke dingen met de mensen die de dagbesteding bezochten. Maar er waren verschillende redenen waarom zij het anders wilde. ‘Ten eerste vond ik dat de cliënten teveel binnen zaten’, zegt ze. ‘Ten tweede vond ik het jammer dat er allemaal mensen met een verstandelijke beperking bij elkaar zaten. Ik vind dat onze cliënten een plek in de samenleving moeten hebben.’
Stoute schoenen
Mary wist dat een oud-collega bij Manege Veldt in Wormer werkte. Aangezien zij zelf is opgegroeid met paarden en had paardgereden wist zij het een en ander van de viervoeters af. Ze trok de stoute schoenen aan en ging op een dag naar de manege om te kijken of de plek een geschikte dagbesteding zou kunnen bieden. Ze zag onmiddellijk allerlei mogelijkheden en de medewerkers van de manege waren ook meteen enthousiast.’
De volgende stap was het vinden van draagvlak binnen Prinsenstichting voor haar plan. ‘Dat was wel “een dingetje”’, vertelt ze. ‘Er moest bijvoorbeeld een businesscase en een veiligheidsplan komen. We moesten hiervoor in kaart brengen waar we allemaal rekening mee moesten houden. Ik heb dan ook veel gesprekken gehad met allerlei mensen. Ik ben een jaar bezig geweest om groen licht te krijgen voor het project. In dat jaar vroeg ik me wel eens af waar ik aan begonnen was. Maar dan dacht ik aan de blije gezichten van de cliënten die deze nieuwe dagbesteding zou opleveren. Ik wist gewoon zeker dat cliënten het hier naar hun zin zouden hebben.’
Verleidelijk
Afgelopen maart was het zover. De eerste drie cliënten gingen op Manege Veldt werken. Een van hen is Marissa (22). ‘Ik zat op een dagbesteding waar ik het niet naar mijn zin had’, vertelt ze. ‘Ik pakte er snoep in en het was erg verleidelijk daar iets van te nemen. Maar dat mocht niet. Helemaal niets. Dat was niet makkelijk. Via Mary ben ik op de manege terecht gekomen en ik vond het vanaf de eerste dag leuk. Ik heb vroeger paard gereden. Ik doe hier van alles en nog wat. Het leukste vind ik het om de paarden te knuffelen. Paarden zijn bijzondere dieren, ze voelen aan of je bang of verdrietig bent. Ik werk hier nu drie dagen in de week. Na de zomervakantie komt daar waarschijnlijk een dag bij.’
Werken met dieren is populair. Leuk, maar er is ook de nodige kritiek op. In een ander artikel op Zorg+Welzijn waarschuwt Jan van Summeren van Stichting ZorgDier hiervoor. En volgens het NJi zijn er geen onderzoeken bekend die effectiviteit van paardentherapie aantonen.
Eigen koers
Of deze vorm van dagbesteding uniek is in Nederland kan Mary niet zeggen. Bij de voorbereidingen heeft ze zich er bewust niet in verdiept of er soortgelijke projecten bestonden omdat ze helemaal haar eigen koers wilde volgen. Wel is duidelijk dat het project zich onderscheidt van een zorgmanege en een zorgboerderij. ‘Bij een zorgmanege komen mensen met een verstandelijke beperking om paard te rijden. Hier komen ze om arbeidsmatige activiteiten te ondernemen. Een zorgboerderij is een bedrijf dat cliënten vanuit de zorg binnenhaalt. Wat wij doen is een ander soort samenwerking. De manege is een “gewoon” bedrijf dat blij is dat wij werkzaamheden voor hen doen. Wij zijn op onze beurt blij dat zij een locatie bieden waar zinvol werk voor onze cliënten is. Dit is echt een win-win situatie.’
Belevingsgerichte groep
Mary ziet allerlei mogelijkheden om in de toekomst de dagbesteding bij Manege Veldt uit te breiden. Om te beginnen zal het aantal cliënten dat arbeidsmatige activiteiten op de manege verricht toenemen. Mary: ‘Daarnaast zou er een belevingsgerichte groep kunnen starten. In de kantine van de manege staat een tafel waar zo’n vijf a zes cliënten kunnen zitten. Ze hebben er mooi zicht op de plek waar de rijlessen worden gegeven. Ze kunnen tafelgerichte activiteiten doen. Laatst hebben we een proef gedaan met een groepje cliënten met een zware beperking. Het was ontroerend om te zien hoe zij op de paarden reageerden. Een cliënt ging bij een paard staan met zijn gezicht vlakbij de neus van het paard zodat hij de ademhaling van het paard kon voelen. Je zag hoe het contact hem ontspande.’
Erbij horen
In de paar maanden dat de dagbesteding op Manege Veldt nu draait ziet Mary al hoe goed het de cliënten doet. ‘Robin, een zwaar autistische jongen is minder in zichzelf gekeerd. Hij is alerter geworden en geeft sneller antwoord als je hem iets vraagt. Van zijn woonbegeleiders hoor ik dat hij minder vaak alleen op zijn kamer zit. Lucas, onze harde werker, is veel rustiger geworden en lacht vaker. Je merkt echt dat de cliënten hier het gevoel hebben dat ze erbij horen. Ze maken praatjes met de andere medewerkers van de manege en met de kinderen die voor rijles komen. Het maakt niet uit wie je bent, hier is van alles te doen en kun je je kwaliteiten inzetten. Ze zitten hier niet opgesloten, maar kunnen naar buiten gaan wanneer ze willen.’
Supertrots
Het was zwaar om de kar voor dit project te trekken, blikt Mary terug. Je kunt een prachtig plan hebben, maar je weet nooit hoe het in de praktijk precies uitpakt. Maar nu de dagbesteding een paar maanden draait is zij supertrots. ‘Ik heb echt moeten strijden voor deze plek. Ik heb er ontzettend veel (vrije) tijd in gestoken. Als ik naar de vrolijke gezichten van mijn cliënten kijken weet ik dat dit het waard is geweest. Ik krijg er nu heel veel voor mijn inspanningen terug. Tegen andere professionals in zorg en welzijn zou ik willen zeggen: als je iets doet vanuit je hart, uit liefde voor je vak en je cliënten, dan kun je veel bereiken
