De één lijkt de weg altijd makkelijk te vinden, terwijl de ander constant verdwaalt. Waardoor komt dit?
Neuropsycholoog Ineke van der Ham onderzoekt het navigatievermogen van zowel gezonde mensen als mensen met hersenletsel.
Door hersenbeschadiging, bijvoorbeeld na een beroerte, kan goed navigeren een lastige opgave zijn.
Er zijn verschillende strategieën die we inzetten als we navigeren; soms kan het toepassen van een andere strategie de oplossing zijn bij hevige navigatieproblemen.
Elke dag zijn we ermee bezig: de weg vinden. Soms is het een bekende route die we achteloos afleggen, terwijl we op andere momenten de weg moeten vinden in een onbekende omgeving.
Er zijn veel delen in het brein actief als we navigeren en daardoor varieert het navigatievermogen van mensen ook, aldus Van der Ham.
In ons brein maken we een mentale plattegrond van de omgeving, maar dit lukt niet bij iedereen even goed. Verdwalen overkomt iedereen weleens, maar voor mensen met hersenletsel, de ziekte van Alzheimer of een andere vorm van dementie kan navigeren moeilijk zijn. Ook ouderen hebben er vaak meer moeite mee. ,,We weten dat bepaalde gebieden in het brein aanzienlijk achteruit gaan naarmate we ouder worden, waaronder de hippocampus’’, vertelt Van der Ham. ,,Dit gedeelte van het brein is verantwoordelijk voor het maken van die mentale plattegrond.’’
Navigatieproblemen kunnen het dagelijks leven flink beïnvloeden. Zo durven mensen geen onbekende plekken te bezoeken soms durven ze zelfs helemaal de straat niet meer op.
Van der Ham merkt dat het een mobiliteitsprobleem is waar niet veel aandacht voor is. Ze wil daar verandering in brengen door onderzoek en behandelingen.
Met een groot publieksonderzoek wil Van der Ham te weten komen hoe mensen navigeren en welke strategieën ze gebruiken.
Via de site www.navigerenkunjeleren.nl kunnen mensen tot oktober deelnemen aan het onderzoek.
Deelnemers moeten eerst vragen beantwoorden.
Vervolgens gaan ze in een online videospel op verkenningstocht op een onbekende planeet en worden ze langs meerdere voorwerpen geleid.
Daarna worden er vragen gesteld over de route en de voorwerpen die onderweg te zien waren.
Aan het einde van de opdracht wordt er een navigatieprofiel van iedere deelnemer opgesteld en worden tips gegeven om beter te leren navigeren.
Inzicht in de verschillende strategieën die we toepassen om de weg te vinden, draagt bij aan de ontwikkeling van behandelingen voor mensen met serieuze navigatieproblemen.
Wanneer zij moeite hebben om hun weg vinden, kan het helpen om bewust te kiezen voor een andere strategie, stelt Van der Ham.
Voor navigatieproblemen bestaan nog geen behandelingen, maar ze ontwikkelt nu trainingen voor mensen die niet-aangeboren hersenletsel hebben. Ze zet daarbij moderne middelen in: virtual reality en serious gaming.
Een toekomstige behandeling zou mogelijk grotendeels thuis kunnen plaatsvinden, achter de computer. Zo onderzoekt Van der Ham een behandelmethode waarbij mensen die een beroerte of TIA hebben gehad, zes weken lang thuis aan de slag gaan met een serious game. Op hun eigen computer betreden ze een virtuele wereld waarin ze oefenen met navigeren en leren om hun weg weer te vinden.
Voor dit onderzoekt zoekt Van der Ham nog deelnemers met niet-aangeboren hersenletsel en navigatieklachten. Het onderzoek duurt zes weken en loopt tot februari 2019.
Meer informatie: www.navigatietraining.com
