Deze maand heeft de werkgroep literatuur een onderzoeksrapport samengevat naar het effect van zingen in een afasiekoor op de vloeiendheid van het spreken,
de woordvinding, de verbale communiatie in dagelijkse situaties én de kwaliteit van leven van personen met afasie en/ of spraakapraxie.
Klik hier voor alle afasiekoren in Nederland.
Met dank aan AfasieNet.
Aanleiding.
Het is bekend dat personen met afasie (PMA) die niet of nauwelijks kunnen spreken vaak wel kunnen zingen.
Yamadori et al. (1977) beschrijven verschillende gevallen van PMA die niet vloeiend spreken, maar wel kunnen zingen.
Het blijkt dat bij het zingen van bekende liederen meer woorden correct worden uitgesproken dan tijdens het spreken.
Dit positieve effect van zingen wordt echter niet gevonden tijdens het zingen van onbekende liederen (Staube et al., 2008, Hébert et al., 2003).
Mogelijk dat er ondersteuning van het geheugen is om woorden en melodie te koppelen tijden het zingen van bekende liederen.
Tijdens het zingen van woorden wordt gebruik gemaakt van hetzelfde, beschadigde productiemechanisme als tijdens het spreken.
De melodie zou daarbij zonder veel problemen gezongen kunnen worden omdat het muzikale mechanisme, dat hiervoor verantwoordelijk voor is, niet beschadigd is (Herbert et al., 2003).
Muziek en zingen wordt al langer ingezet in de behandeling van communicatiestoornissen.
De Melodic Intonation Therapy (MIT; Albert, Sparks & Helm, 1973) en Speech Music Therapy for Aphasia (SMTA; de Bruijn, Zielman & Hurkmans, 2005) zijn hier vormen van.
Overeenkomsten tussen spreken en zingen zijn melodie, ritme, dynamiek en tempo (Baker & Tamplin, 2011).
Verschillende onderzoekers vinden een positief effect van meezingen op het uitspreken van geoefende zinnen als zowel ritme en melodie worden toegepast (Kim & Tomaino, 2008, Racette et al., 2006).
Een hoger aantal woorden worden goed uitgesproken als er tijdens het zingen een synchroon auditief model aanwezig is.
De aanbeveling is zingen in een koor.
Onderzoeksvragen
Wat is het effect van zingen in een afasiekoor op de vloeiendheid van het spreken, de woordvinding, de verbale communicatie in dagelijkse situaties én de kwaliteit van leven van personen met afasie (PMA) en/ of spraakapraxie (PSA) in de chronische fase (> 6 maanden post onset)?
Welke parameters van de werkwijze binnen het afasiekoor lijken de eventuele vooruitgang te veroorzaken?
Wat is het effect van zingen in een afasiekoor ten opzichte van deelnemen aan een afasiegroep?
Methode
Er werd een experimentele groep en een controlegroep samengesteld van personen met een chronische afasie (PMA) en/ of een spraakapraxie (PSA).
Inclusiecriteria waren: PMA en/ of PSA na ICVA links, Nederlands als moedertaal, rechtshandig, geen individuele logopedie/ muziektherapie, geen cognitieve problemen die deelname aan het afasiekoor in de weg staan, wilsbekwaam.
De personen in de experimentele groep hebben een half jaar gezongen in een afasiekoor. De proefpersonen uit de controlegroep hebben een half jaar niet gezongen.
Er werden metingen uitgevoerd: vloeiendheid van het spreken (DIAS taak 4, AAT naspreken, ANTAT verstaanbaarheidsschaal), de woordvinding (BBT en AAT benoemen), de verbale communicatie in dagelijkse situaties (ANTAT) en de kwaliteit van leven (SAQol-39).
Resultaten/ conclusie
Kwantitatief onderzoek
Er is geen verschil gevonden op de vloeiendheid van het spreken, verbale communicatie in dagelijkse situaties en kwaliteit van leven.
Er is wel een klinisch relevant effect gevonden op de woordvinding.
De experimentele groep ging als groep significant vooruit op de woordvinding.
Kwalitatief onderzoek
De proefpersonen uit de experimentele groep gaven aan het belangrijk te vinden deel te nemen aan het afasiekoor.
Zij merken een positieve bijdrage op het spreken en merken dat het groepsproces hen goed doet. Sommige deelnemers zijn actiever geworden in dagelijkse situaties.
Vanwege de kleine onderzoeksgroep is het niet mogelijk gebleken parameters te onderzoeken die de vooruitgang veroorzaken.
Therapietrouw blijkt niet van invloed op de testresultaten. Bovenstaande resultaten sterken de aanbeveling om PMA in de gelegenheid te stellen deel te nemen aan een afasiekoor.
Discussie
Het gevonden effect op de woordvinding kan meerdere oorzaken hebben. Mogelijk dat de melodie de invloed van ritme op de taal positief versterkt.
Dit beschreef Zumbansen et al. (2014c) al eerder. Ook het zingen in een groep kan een oorzaak zijn.
Uit observaties en ervaringen van de koorleden blijkt dat zij houvast hebben aan het visuele model dat de koorleider biedt.
Mondbeeld, kinesthische informatie en klankondersteunende gebaren blijken hulp voor koorleden in de juiste productie van de klanken tijdens het zingen.
Als laatste kan lotgenotencontact ervoor zorgen dat koorleden minder bang zijn om fouten te maken tijdens het spreken.
Dat er geen effect is gemeten op de vloeiendheid van het spreken heeft wellicht te maken gehad met de keuze om slechts 1 taak van de DIAS af te nemen in plaats van de gehele DIAS. Van taak 4 (de articulatie van woorden) werd geacht dat het de vloeiendheid zou kunnen meten. Toevoeging van de diadochokinese taak geeft waarschijnlijk meer informatie over de vloeiendheid.
De onderzoekers stellen dat er geen effect is gevonden op de communicatie in dagelijkse situaties en de kwaliteit van leven omdat de onderzoeksgroep daarvoor te klein is geweest.
De studies waarbij effect werd gevonden hadden allen veel grotere onderzoeksgroepen.
Implicaties voor de praktijk
Stel jij, als logopedist in een instelling, de PMA en/ of PSA in kennis van een afasiekoor bij hem/haar in de buurt?
Meer informatie over afasiekoren
Alle afasiekoren in Nederland zijn terug te vinden in de Activiteitenzoeker
A.A. de Bruin, G.M.L.I.D. van Galen- Deuzeman, G. Lindeboom
Onderzoek naar het effect van zingen in een afasiekoor
Het effect van zingen in een afasiekoor op de vloeiendheid van het spreken, de woordvinding, de verbale communiatie in dagelijkse situaties én de kwaliteit van leven van personen met afasie en/ of spraakapraxie
Onderzoeksrapport september 2016, artikel in voorbereiding.
