Mijn partner na een beroerte.
Jouw relatie is veranderd na de beroerte. Er breekt vaak een moeilijke tijd periode aan.
Verwaarlozing van relatie door de beroerte bij partner, wat nu?
Het kan voorkomen dat uw partner minder attent is op één kant van het lichaam of deze zelfs verwaarloost (neglect). Bij partners met een beschadiging aan de linkerkant kan dit neiglect optreden aan de rechterkant van het lichaam. Bij partners met een beschadiging aan de rechterkant zal het neglect juist aan de linkerkant optreden. Een neglect betekent dat uw partner alle signalen die aan de verwaarloosde kant binnenkomen niet goed herkent of er niet op reageert. Dit kunnen geluiden zijn of voorwerpen die aan één kant staan. Soms lezen ze alleen het rechter- of linkerdeel van een woord of een zin. Een partner met een beschadiging in de
[Relatietips] rechter hersenhelft leest het woord tafel bijvoorbeeld als 'fel'. Hij tekent alleen de rechterkant van een kruis of een poppetje. Hij negeert u, wanneer u vanaf de verlamde kant tegen hem praat.
Als u daarna omloopt naar de andere kant of recht voor hem staat, doet hij alsof u net gekomen bent. De ogen en oren zijn prima, maar de linkerkant bestaat als het ware niet.
Advies.
Wijs uw partner steeds op allerlei dingen die aan de kant staan die hij verwaarloost (bijvoorbeeld tijdens een wandeling of een ritje in de auto). Vraag hem ook of hij weet welke kant hij op moet. Het heeft meer zin hem zelf de juiste weg te laten wijzen of fouten te laten herstellen dan dit voor hem te doen.
Incontinentie.
Het kan voorkomen dat uw partner de plas of ontlasting niet kan ophouden (incontinentie). Dit gebeurt vaak vlak na een beroerte. Meestal gaat dit na verloop van tijd wel over. Toch kan het ook langer duren. Veel partners hebben het er moeilijk mee, omdat ze juist op dit gebied afhankelijk van u worden.
Advies.
Probeer uw partner te laten inzien dat hij niet de enige is. Er zijn duizenden mensen die last hebben van incontinentie en hiermee hebben leren leven. Schakel eventueel een hulpverlener in die hem hierbij kan helpen. De meeste regionale thuiszorgorganisaties en sommige zorgverzekeraars hebben een speciale incontinentieverpleegkundige in dienst. Zij kunnen uitleg en advies geven over het omgaan met incontinentie.
Geheugenstoornissen
Uw partner weet zich over het algemeen dingen van vroeger vrij goed te herinneren, maar kan nieuwe informatie niet of gebrekkig onthouden. Zo vergeet hij bijvoorbeeld de naam van de nieuwe buurman of wat hij bij het ontbijt heeft gegeten, maar kan hij wel in details een feest van lang geleden beschrijven.
Advies.
Geef eenvoudige informatie en niet te veel in één keer. Herhaal bepaalde belangrijke gedeelten van de boodschap en vraag aan hem of hij kan herhalen wat u hebt gezegd. Schrijf afspraken op, maak een boodschappenbriefje voor dingen die hij moet doen. Op het briefje voor de badkamer staat dan bijvoorbeeld: tanden poetsen, haren kammen, etc. Een notitieboekje of zakagenda kan ook uitkomst bieden. Beschuldig hem niet van onwaarheden wanneer hij een verhaal anders vertelt dan even daarvoor.
Moeite met handelingen.
Soms heeft uw partner problemen met het uitvoeren van handelingen (apraxie). In woorden weet uw partner het dan wel, maar de uitvoering is heel anders. Voorbeelden zijn het haar kammen met een vork of tanden poetsen met een scheerapparaat. Daarnaast kan het in de juiste volgorde aantrekken van kleding problemen opleveren. Of hij steekt zijn rechterarm in de linkermouw, houdt een trui binnenstebuiten of op z'n kop en weet niet meer hoe het anders kan.
Advies.
Voer eerst de handelingen stap voor stap met uw partner uit. Ook als deze zegt dat het geen probleem is. Belangrijk hierbij is dat u zelf probeert te bedenken welke dingen u allemaal automatisch doet om een eenvoudige handeling uit te voeren. Verdeel die handelingen in stapjes en oefen deze samen.
Somberheid en emotionele labiliteit.
In het begin herkent uw partner bepaalde problemen niet. Die herkenning kan echter wel komen als hij weer thuis is. Dan kunnen depressieve reacties ontstaan. Verwar dit echter niet met dwanghuilen wat partners soms kunnen doen. Dit laatste kan plotseling gebeuren zonder dat er aanleiding toe is, bijvoorbeeld wanneer u hem een gewone vraag stelt.
Advies.
Als u een goede relatie met uw partner heeft, merkt u meestal wel het verschil tussen huilen uit verdriet en dwanghuilen. Het dwanghuilen is snel over als u de aandacht afleidt of het negeert. U kunt afspreken niet te reageren als hij zonder aanleiding plotseling gaat huilen. Zet uw gesprek op een normale toon voort. Meestal vindt hij het ook niet prettig als iemand op het huilen ingaat. Heeft u echter de indruk dat er sprake is van verdriet, ga hier dan op in, luister aandachtig en neem zonodig later contact op met de psycholoog of het maatschappelijk werk.
Waardigheidsverlies.
Na een beroerte kan iemand zich plotseling heel anders gaan gedragen. Was hij vroeger heel precies en gemanierd; nu kan hij slordig zijn en zich nergens meer druk om maken. Hij verzorgt zijn uiterlijk niet meer, loopt met z'n hemd uit de broek, de rits staat open, hij boert onder het eten of heeft een grof taalgebruik.
Advies.
Noem uw partner niet onverschillig, lui of een viezerik. Het komt immers door de hersenbeschadiging. Probeer uw partner te wijzen op zijn gedrag, maar liefst niet in het bijzijn van anderen. Vertel vriendelijk en duidelijk hoe u het graag anders zou willen.
Frustraties.
Uw partner moet nieuwe vaardigheden aanleren en leren accepteren dat hij bepaalde vaardigheden niet meer heeft. U moet hem soms wijzen op fouten die up partner maakt. Dit kan heel frustrerend zijn. Bovendien is uw partner vaak meer prikkelbaar.
Advies.
Probeer uw partner niet alleen te wijzen op de dingen die niet goed gaan, maar geef uw partner complimenten. Dit werkt stimulerend.
Minder flexibel.
Mogelijk merkt u dat uw partner niet goed tegen veranderingen kan. Zeker niet als deze plotseling optreden. Uw parter is niet flexibel genoeg om zijn gedrag aan te passen aan de veranderde situatie.
Advies.
Wanneer u iets van te voren weet, vertel uw partner dan zo vroeg mogelijk wat er gaat gebeuren en waarom. Neem er de tijd voor. Schrijf de veranderingen zonodig op een briefje, zodat uw partner het nog eens rustig kan nalezen.
Minder interesse.
Omdat uw partner de hele week met zichzelf bezig is, kan het voor uw partner moeilijk zijn belangstelling te hebben voor familie of hobby's.
Advies.
Probeer uw partner zoveel mogelijk te stimuleren de interesse voor zijn omgevingte behouden. Dit kan bijvoorbeeld door hem te stimuleren de krant te lezen, tv te kijken, hobby's uit te oefenen. Probeer hem ook bij de familiegebeurtenissen te betrekken.
Intimiteit en seksualiteit.
Vlak na een beroerte hebben veel partners behoefte aan intimiteit, tederheid en liefkozingen. De seksuele behoefte ontbreekt meestal. De omstandigheden zijn er vaak ook niet naar. Later kan deze behoefte wel weer ontstaan. Let wel: kan, want het komt ook voor dat de interesse voor seksualiteit is verdwenen. Of er bestaat een gevoel van minderwaardigheiden tekortschieten. Afkeer door de verlamming is ook mogelijk. Hierdoor kunnen heel gemakkelijk relatieproblemen ontstaan. Lichamelijk gezien treden soms bij mannen stoornissen op bij de erectie en de zaadlozing. Bij vrouwen kan het eveneens voorkomen dat zij na een beroerte moeilijker lichamelijk opgewonden raken. Het is ook mogelijk dat uw partner op onverwachte momenten wil vrijen en daarbij geen enkele rekening houdt met de omstandigheden. Daarnaast komt het voor dat hij alleen vrijt uit drang naar bevrediging. Intimiteit of een gewone liefkozing is er dan niet bij. Ook hierdoor ontstaan gemakkelijk relatieproblemen.
Advies.
Probeer er open met elkaar over te praten, want het heeft geen enkele zin deze gevoelens weg te drukken. Door uw gevoelens met elkaar te delen kunt u samen de nieuwe situatie verwerken en kan er weer een seksuele relatie ontstaan. Geef uw partner niet zomaar altijd zijn zin, want daardoor worden de problemen bij u alleen maar groter. Daarnaast kunnen de huisarts, psycholoog en andere therapeuten u behulpzaam zijn.
Langzaam en onzeker gedrag.
Partners met een beroerte in de linker hersenhelft hebben vaak last van angst en zijn bang om bepaalde nieuwe problemen aan te pakken. Dit kunnen ook heel simpele dingen zijn, zoals bijvoorbeeld het aankleden. Ze zijn ook vaak angstiger en onzekerder bij het lopen.
Advies.
Moedig uw partner aan een stukje te lopen. Spoor uw partner aan om iedere keer wat verder te gaan. Verdeel handelingen in stapjes. Het aantrekken van een overhemd of jurk gaat dan bijvoorbeeld zo:
Leg het overhemd, de blouse of trui klaar;
Laat hem eerst de verlamde arm in de mouw doen, help uw partner hierbij als dat nodig is;
Vervolgens de andere arm;
Doe de knoopjes dicht of laat het uw partner zelf doen;
Vertel na iedere stap hoe uw partner het gedaan heeft. Wacht, als uw partner een fout maakt, eerst af of deze zichzelf verbetert. Gebeurt dat niet, vertel dan wat er niet goed ging en hoe het wel moet. Maak zo min mogelijk opmerkingen die vervelend of negatief kunnen overkomen. Schouderklopjes kunnen wonderen doen. U zult merken dat uw partner elke keer een probleem overwint. Het kan alleen wel een poosje duren.
Problemen met de ruimtelijke waarneming.
Iedereen heeft wel eens te maken met kleine foutjes in de ruimtelijke waarneming: u zet een koffiekopje net naast de tafel als u ondertussen de krant aan het lezen bent. Of u denkt dat er nog een trede van de trap komt terwijl u al op de grond staat. Uw partner met een beroerte in de rechter hersenhelft kan daar regelmatig last van hebben. Uw partner verwart links en rechts of kan de afstand tot een bepaald voorwerp niet goed schatten. Soms kan uw partner de krant niet lezen, omdat uw partner steeds de plaats kwijtraakt waar hij is gebleven.
Advies.
Attendeer uw partner op duidelijke herkenningspunten. Goede verlichting en een geordende kamer met niet teveel meubels kunnen ook vaak helpen. Overschat de mogelijkheden van uw partner niet. Gebruik mondelinge aanwijzingen als uw partner uw gebaren niet begrijpt.
Overschatten van de eigen mogelijkheden.
Sommige partners zijn zich niet bewust van hun beperkingen of zien er de ernst niet van in. Ze proberen dingen te doen die ze niet kunnen. Dit kan onveilige situaties opleveren.
Advies.
Besef dat het geen arrogantie of eigenwijsheid is, maar een stoornis door de hersenbeschadiging. Geloof uw partner op zijn woord. Vraag altijd aan de hulpverleners wat zijn mogelijkheden zijn. Leg dit ook uit aan familie en vrienden. Probeer uw partner van de tekortkomingen te overtuigen, maar vertel uw partner ook wat deze wel goed kan.
Impulsief en gehaast gedrag.
Veel partners zijn impulsief. Ze beginnen vaak al met handelen voordat ze nagedacht hebben. Ze kunnen dit vaak niet onderdrukken. De partner staat bijvoorbeeld al op uit de rolstoel voordat hij de remmen erop heeft gezet. Of uw partner begint al met het eten van het nagerecht voordat anderen de kans hebben gehad om ook op te scheppen.
Advies.
Bedenk dat het niet te maken heeft met onwil of asociaal gedrag. Probeer elke handeling in kleine stappen te verdelen. Laat uw partner eerst nadenken voordat hij met de volgende handeling begint. Help uw partner door deze niet als eerste het volgende gerecht te geven of op te laten scheppen.
Initiatiefverlies.
De hersenbeschadiging kan ervoor zorgen dat iemand opeens veel minder initiatief toont. Verwar dit niet met luiheid of depressiviteit. Het vreemde is dat uw partner aan de ene kant dingen wil doen die hij niet kan en aan de andere kant dingen die hij wel kan doen naast zich neerlegt. De familie heeft het daar vaak moeilijk mee wat kan leiden tot irritaties.
Advies.
Om het initiatief zoveel mogelijk te stimuleren, is het goed om niet altijd zelf met ideeën te komen. Vraag uw partner of hij eerst zelf dingen wil bedenken. Stimuleer hem om een hobby te gaan doen of voort te zetten en laat uw partner bijvoorbeeld leuke plannetjes voor het weekend verzinnen.
Veranderd tijdsbesef.
Door de hersenbeschadiging weet uw partner soms niet meer automatisch hoe lang iets duurt of hoe lang uw partner ergens is. Uw partner is bovendien vaak gehaast. Uw partner komt veel te vroeg op afspraken of wil al snel ergens weg terwijl deze er nog maar net is. De hele omgeving wordt hierdoor opgejaagd.
Advies
Spreek met uw partner van te voren tijden af waarop u ergens heen gaat of vertrekt en hoe lang u ergens blijft. Wijs uw partner op die afspraak als uw partner toch eerder dan afgesproken weg wil. Doe dit liefst niet in het bijzijn van anderen. Laat u vooral niet haasten door uw partner. Houd vanaf het begin uw eigen tempo aan en spreek dit ook duidelijk met uw partner af.
Hoe moet het nu verder?
Steun van de omgeving is erg belangrijk voor uw partner. Maar vaak zegt de "gezonde partner": 'Het is alsof ik voor de tweede maal ben getrouwd. Het is mijn partner niet meer, maar heel iemand anders. Altijd geven, geven, geven en nooit iets terugkrijgen.' Wanneer u al de voorgaande adviezen hebt gelezen, dan is het duidelijk dat hier een grote kern van waarheid in zit. Uw leven kan ingrijpend veranderen. Vrienden vinden het moeilijk om op bezoek te komen en blijven daardoor maar liever weg. U mist de contacten met anderen en gaat moeilijker nieuwe contacten aan. Op de lange termijn kunnen hierdoor problemen ontstaan. Kinderen weten niet meer wat ze moeten doen, begrijpen er maar weinig van. En u?
U cijfert uzelf weg en probeert uw partner zo goed mogelijk te begrijpen en te verzorgen. Dit kan een jaar of nog langer goed gaan, maar op een gegeven moment komt u uzelf tegen. Dan lukt het niet meer.
Cijfer uzelf niet weg. U heeft ook een eigen leven. Wanneer mensen hulp aanbieden (huishouden, boodschappen doen, vervoer) sla die dan niet af. Probeer er af en toe even tussenuit te gaan. Een dagje dingen doen die u zelf leuk vindt of een korte vakantie alleen met uw kinderen of vrienden kan wonderen doen. Het is mogelijk dat uw partner hiervoor tijdelijk opgenomen wordt in een verpleeg- of verzorgingshuis. Informeer bij uw huisarts naar de mogelijkheden.
Iedereen verliest wel eens zijn geduld. Als het u eens te veel wordt, kan het prettig zijn uw hart te luchten bij een goede vriend of vriendin. Daarnaast zijn er de huisarts, de psycholoog, thuiszorg of het maatschappelijk werk die u kunnen helpen. En praat met lotgenoten. U vindt er herkenning en erkenning van uw situatie.
Met dank aan http://www.relatietip.nl/relatietips/relatie-na-een-beroerte.html online hulpverlening.
